Ù tai (tinnitus) là cảm giác nghe thấy âm thanh không xuất phát từ môi trường bên ngoài – thường mô tả là tiếng ve kêu, tiếng gió, ù ù, hoặc tiếng rít. Trong khi thường gặp ở người cao tuổi do thoái hóa hệ thính giác, hiện tượng này đang ngày càng phổ biến ở người trẻ dưới 30 tuổi do lối sống hiện đại, áp lực tâm lý và tiếp xúc kéo dài với tiếng ồn.
2. Phân loại và mô tả triệu chứng
? 2.1. Phân loại theo đặc điểm cảm nhận
- Ù tai chủ quan: Người bệnh cảm nhận tiếng ù nhưng không đo được bằng máy móc. Chiếm >95% trường hợp.
- Ù tai khách quan: Âm thanh có thể ghi nhận bằng thiết bị – thường liên quan đến bất thường mạch máu, cơ co giật vùng tai giữa.
? 2.2. Đặc điểm lâm sàng thường gặp ở người trẻ
- Xuất hiện một bên hoặc hai bên tai.
- Có thể liên tục hoặc từng cơn, đi kèm cảm giác nặng đầu, chóng mặt nhẹ hoặc mất tập trung.
- Ù tai có thể tăng khi căng thẳng, mất ngủ, làm việc quá sức.
- Một số trường hợp kèm theo đau tai, giảm thính lực hoặc cảm giác lấp đầy tai.
3. Nguyên nhân thường gặp ở người trẻ
| Nhóm nguyên nhân | Diễn giải |
| 1. Tiếp xúc tiếng ồn | Nghe nhạc lớn bằng tai nghe, làm việc trong môi trường ồn kéo dài gây tổn thương tế bào lông trong ốc tai. |
| 2. Rối loạn tuần hoàn tai trong | Stress, tăng huyết áp nhẹ, thay đổi thời tiết ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến tai trong. |
| 3. Viêm tai ngoài / tai giữa | Tắc vòi nhĩ, viêm tai giữa thanh dịch có thể gây ù tai kèm đau hoặc nghẹt tai. |
| 4. Rối loạn cơ – thần kinh | Căng cơ hàm (TMD), co thắt cơ tai giữa (myoclonus), thoái hóa đốt sống cổ. |
| 5. Rối loạn tâm lý – thần kinh | Lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ làm tăng cảm nhận và mức độ khó chịu của tiếng ù. |
| 6. Tác dụng phụ thuốc | Sử dụng aspirin liều cao, NSAIDs, aminoglycosid, thuốc lợi tiểu quai (furosemid), isotretinoin, caffeine quá mức. |
| 7. Thiếu máu hoặc thiếu vitamin | Thiếu máu thiếu sắt, thiếu vitamin B12, B1 có thể gây rối loạn dẫn truyền thần kinh. |
4. Góc nhìn Dược lâm sàng
? 4.1. Đánh giá ban đầu tại nhà thuốc
- Hỏi kỹ về thời điểm khởi phát, yếu tố làm tăng/giảm tiếng ù, tiền sử dùng thuốc gần đây.
- Đánh giá nguy cơ phải chuyển khám chuyên khoa:
? Ù tai kèm giảm thính lực tiến triển, đau dữ dội, chóng mặt nặng, hoặc liệt mặt → cần chuyển khám TMH hoặc thần kinh ngay.
? 4.2. Tư vấn thuốc và sản phẩm hỗ trợ
| Nhóm hỗ trợ | Vai trò | Ví dụ |
| Ginkgo biloba | Cải thiện tuần hoàn tai trong | Tanakan, Ginkgium |
| Magie, vitamin B1, B6, B12 | Ổn định dẫn truyền thần kinh, giảm co thắt cơ | Magne-B6, Neurobion |
| Thuốc kháng viêm – giảm đau | Nếu có viêm tai, cảm cúm kèm theo | Paracetamol, ibuprofen |
| Dưỡng não – tăng tuần hoàn | Hỗ trợ giảm triệu chứng ù tai mạn | Cerebrolysin, Piracetam |
⚠ Không khuyến cáo tự dùng corticoid hoặc thuốc giãn mạch mạnh nếu không có chỉ định của bác sĩ.
? 4.3. Hướng dẫn thay đổi lối sống
- Giảm tiếp xúc với tiếng ồn lớn.
- Ngủ đủ giấc, hạn chế caffeine, tránh stress kéo dài.
- Không ngoáy tai quá sâu, tránh rơi nước vào tai khi tắm.
5. Kết luận
Ù tai ở người trẻ là tình trạng ngày càng phổ biến và dễ bị bỏ qua. Với vai trò là dược sĩ lâm sàng, việc chủ động khai thác triệu chứng, phân tích yếu tố nguy cơ, hướng dẫn sử dụng thuốc và sản phẩm hỗ trợ đúng cách, đồng thời biết thời điểm cần giới thiệu đến chuyên khoa sẽ góp phần nâng cao chất lượng điều trị và giảm gánh nặng lâu dài cho người bệnh.
